Aeneis 8.314–327 – De vroegere bewoners van Rome 1
Euander vertelt Aeneas over de vroegere bewoners van de plek van het toekomstige Rome, waar ze nu zijn.
Latijnse tekst
“Haec nemora indigenae Fauni Nymphaeque tenebant
315 gensque virum truncis et duro robore nata,
quis neque mos neque cultus erat, nec iungere tauros
aut componere opes norant aut parcere parto,
sed rami atque asper victu venatus alebat.
Primus ab aetherio venit Saturnus Olympo
320 arma Iovis fugiens et regnis exsul ademptis.
Is genus indocile ac dispersum montibus altis
composuit legesque dedit, Latiumque vocari
maluit, his quoniam latuisset tutus in oris.
Aurea quae perhibent, illo sub rege fuere
325 saecula: sic placida populos in pace regebat,
deterior donec paulatim ac decolor aetas
et belli rabies et amor successit habendi.
Vragen
- Regel 314-318 Haec t/m alebat (MM9)
a. Wat voor mensensoort leefde er met de Faunen en Nimfen?
b. Waar leefden zij van?
c. De vroegste bewoners leefden kennelijk bij de dag. Citeer het tekstelement dat daarop wijst. - Regel 324-327 Aurea t/m habendi (MM11)
a. welk twee paren constrasterende tekstelementen tref je aan? Citeer deze.
b. illo sub rege: wie wordt bedoeld?
c. regebat: wat is de functie van het imperfectum?
d. Is de Romeinse aurea aetas te vergelijken met onze Gouden Eeuw? Licht je antwoord toe.
Vertaling
“Haec nemora indigenae Fauni Nymphaeque tenebant
315 gensque virum truncis et duro robore nata,
quis neque mos neque cultus erat, nec iungere tauros
aut componere opes norant aut parcere parto,
sed rami atque asper victu venatus alebat.
“Deze bossen bewoonden inheemse faunen en nimfen,
en een volk van mannen, geboren uit boomstammen en hard eikenhout,
aan wie noch zeden noch beschaving was, en (die) niet de stieren onder het juk spannen
of de voorraad opslaan konden of de oogst sparen,
maar takken en de jacht, moeilijk om van te leven, voedde hen.
- haec : geeft aan dat de focus verplaatst wordt, zo van "kijk deze"
- Fauni = faunen; bosgeesten
- Nymphae = nimfen; halfgodinnen van bronnen
- quis = quibus; dat. possessivus
- norant = noverant
- parcere met dat.
- parcere parto - alliteratie
- victu venatus - alliteratie
- rami = takken; bedoeld worden takken met vruchten die gegeten kunnen worden, denk aan eikels
Primus ab aetherio venit Saturnus Olympo
320 arma Iovis fugiens et regnis exsul ademptis.
Is genus indocile ac dispersum montibus altis
composuit legesque dedit, Latiumque vocari
maluit, his quoniam latuisset tutus in oris.
Als eerste is Saturnus gekomen vanaf de hemelse Olympus,
de wapens van Jupiter ontvluchtend, en als balling, nadat zijn heerschappij (hem) was ontnomen.
Hij heeft het onderontwikkelde en in de hoge bergen verspreide volk
verenigd en wetten gegeven, en heeft dat het Latium genoemd werd
liever gewild, aangezien hij zich veilig op deze kusten had schuilgehouden.
- primus - als eerste, blijkbaar komen er nog meer.
- Saturnus was een oud-Italische god van de landbouw, zijn heerschappij gold als het Gouden Tijdperk. later werd hij gelijkgesteld met de griekse kronos, die door zeus werd onttroond en verjaagd van de olympus (woonplaats van de goden)
- regnis ... ademptis - ablabs
- er zou dus een etymologische verklaring bestaan voor de naam Latium. Latēre betekent schuilgaan, zich verborgen houden (denk aan een latente afwijking bij een seriemoordenaar). De CON is er eentje van de subjectieve verklaring: hij vond het zelf, Saturnus. Latium (Lazio heet het nu) is natuurlijk wel de streek waar Rome in ligt. Je moet bijna elk woord van zo’n verteller op een schaaltje wegen, hè?
Aurea quae perhibent, illo sub rege fuere
325 saecula: sic placida populos in pace regebat,
deterior donec paulatim ac decolor aetas
et belli rabies et amor successit habendi.
De eeuwen die ze gouden noemen, zijn onder die koning geweest:
zo heeft hij de volkeren in rustige vrede geregeerd,
totdat langzamerhand een slechtere en verkleurde tijd
en de waanzin van de oorlog en de liefde van het hebben zijn gevolgd.
- fuere - fuerunt
- placida scanderen geeft lange a, lang dus ablativus
- placida populos ... pace - alliteratie
- detorior donec ... decolor - alliteratie
- contrast tussen aurea saecula (enjambement) en decolor aetas
- amor habendi = gerundium -> hebzucht/heberigheid
Antwoorden op de vragen
- Regel 314-318 Haec t/m alebat (MM9)
a. Wat voor mensensoort leefde er met de Faunen en Nimfen?
Mensen geboren uit hard eikenhout
b. Waar leefden zij van?
Zij leefden van voedsel dat aan takken hing en van de jacht.
c. De vroegste bewoners leefden kennelijk bij de dag. Citeer het tekstelement dat daarop wijst.
nec aut componere opes norant aut parcere parto (r. 316-317) - Regel 324-327 Aurea t/m habendi (MM11)
a. welk twee paren constrasterende tekstelementen tref je aan? Citeer deze.
Aurea saecula ... decolor aetas; placida in pace ... belli rabies
b. illo sub rege: wie wordt bedoeld?
Saturnus
c. regebat: wat is de functie van het imperfectum?
het duratieve aspect al die jaren onder Saturnus heerste er vrede.
d. Is de Romeinse aurea aetas te vergelijken met onze Gouden Eeuw? Licht je antwoord toe.
Nee, onze Gouden Eeuw was - althans voor een kleine groep - een tijd van grote rijkdom en een leven in luxe ten gevolge van een bloeiende handel. In de aurea aetas gaat het om de eenvoud van het landleven zonder luxe en rijkdom; gouden is dan figuurlijk op te vatten.