Anna vindt Dido 1 – Aeneis 4.672–681

Latijnse tekst

Audiit exanimis trepidoque exterrita cursu
unguibus ora soror foedans et pectora pugnis
per medios ruit, ac morientem nomine clamat:
675  “Hoc illud, germana, fuit? Me fraude petebas?               
Hoc rogus iste mihi, hoc ignes araeque parabant?
Quid primum deserta querar? Comitemne sororem
sprevisti moriens? Eadem me ad fata vocasses,
idem ambas ferro dolor atque eadem hora tulisset.
680  His etiam struxi manibus patriosque vocavi               
voce deos, sic te ut posita, crudelis, abessem?

Vragen

1. Regel 673 unguibus t/m pugnis (MM41)
   Welk stilistisch middel herken je?
2. Regel 675-676 petebas … parabant (MM42)
   Vergiliius kiest hier voor het imperfectum en niet voor het perfectum.
   Wat wil hij daarmee uitdrukken?
3. Regel 675-679 Hoc illud t/m tulisset (MM43)
   Anna spreekt haar zus geëmotioneeerd en indringend toe.
   Welk twee stilistische middelen herken je daarbij?
4. Regel 681 crudelis (MM44)
   Met een komma achter crudelis moet het woord een vocativus zijn.
   Leg uit of het ook (dus zonder komma) nominativus kan zijn.

Vertaling

Audiit exanimis trepidoque exterrita cursu
unguibus ora soror foedans et pectora pugnis
per medios ruit, ac morientem nomine clamat:

Haar zuster heeft het verbijsterd gehoord en is bang met angstige snelheid,
terwijl ze met haar nagels haar gezicht en met haar vuisten haar borst verwondt,
door de tussenstaanders gerend, en zij roept de stervende met haar naam:

• unguibus t/m pugnis - Anna doet dit als teken van rouw; een chiasme: unguibus (a) ora (b) pectora (b) pugnis (a)

675  “Hoc illud, germana, fuit? Me fraude petebas?               
Hoc rogus iste mihi, hoc ignes araeque parabant?
Quid primum deserta querar? Comitemne sororem
sprevisti moriens? Eadem me ad fata vocasses,
idem ambas ferro dolor atque eadem hora tulisset.

“Is dit het geweest, zuster? Bedriegde je me?
Dit verschafte mij die brandstapel, dit de vuren en altaren? 
Waarover moet ik, die verlaten was, het eerst klagen? Heb jij je zuster als metgezel
versmaad, terwijl je stierf? Had jij mij naar dezelfde lotsbestemmingen geroepen,
zou dezelfde pijn en hetzelfde uur ons beiden met het zwaard hebben weggenomen.  

• hoc, hoc, hoc - anafoor
• Hoc illud fuit - is dit (de zelfmoord) het (het maken van de brandstapel) geweest?
• fraude - Anna had Dido nog geholpen met het maken van de brandstapel, met het idee dat, zoals Dido haar had verteld, ze hier alle cadeau's van Aeneas zou verbranden. Tja, in dat opzicht heeft Dido niet gelogen
• (quid) querar - coni. dubitativus/deliberativus
• comitem - predicatief
• eadem, idem, eadem - anafoor
• vocasses = vocavisses - coni. desiderativus (plqpf. -> onvervulbare wens 'had je maar ...')
• tulisset - coni. desiderativus 
• Anna zegt eigenlijk hadden we dit niet samen kunnen doen (de dood van Dido)

680  His etiam struxi manibus patriosque vocavi               
voce deos, sic te ut posita, crudelis, abessem?

Heb ik zelfs met deze handen (een brandstapel) opgericht en de vaderlijke
goden met mijn stem aangeroepen, opdat ik, terwijl jij zo lag, wrede, afwezig was?

• sic te ... posita - terwijl jij zo lag; abl. abs.
• (ut) abessem - coni. finalis

Antwoorden op de vragen

1. Regel 673 unguibus t/m pugnis (MM41)
   Welk stilistisch middel herken je?
   chiasme: unguibus (a) ora (b) pectora (b) pugnis (a)
   
2. Regel 675-676 petebas … parabant (MM42)
   Vergiliius kiest hier voor het imperfectum en niet voor het perfectum.
   Wat wil hij daarmee uitdrukken?
   Het imperfectum heeft een duratief aspect; Vergilius drukt daarmee uit dat Anna het gevoel heeft dat ze dus "al die tijd" werd bedrogen.
3. Regel 675-679 Hoc illud t/m tulisset (MM43)
   Anna spreekt haar zus geëmotioneeerd en indringend toe.
   Welk twee stilistische middelen herken je daarbij?
   De retorische vraag en de anafoor van respectievelijk hoc en idem/eadem.
4. Regel 681 crudelis (MM44)
   Met een komma achter crudelis moet het woord een vocativus zijn.
   Leg uit of het ook (dus zonder komma) nominativus kan zijn.
   Als crudelis nominativus is, is het een predicatieve bepaling bij het subject van abessem, bij Anna dus: Anna voelt het als wreed van zichzelf dat ze haar zuster niet steunde, hoewel ze daar natuurlijk niets aan kon doen.