Epistulae 8.11 De miskraam van Calpurnia 2

Plinius schreef deze brief aan de tante van Calpurnia, Hispulla. Hij had haar hiervoor al een brief geschreven over dat Calpurnia een miskraam heeft gehad, en in deze brief schrijft hij haar dat het nog steeds goed met haar gaat en dat ze herstellende is.

Er is een wordbestand met de Latijnse tekst, de vertaling, en verdere uitleg over de grammatica, stijlfiguren en inhoud: Epistula 8.11 - De miskraam van Calpurnia 2

Brief met vertaling

C. PLINIUS HISPULLAE SUAE S.                          Gaius Plinius groet zijn (dierbare) Hispulla.

Cum adfectum tuum erga fratrisfiliam cogito etiam materna indulgentiamolliorem, intellego prius tibi quod est posterius nuntiandum [esse], ut praesumpta laetitia sollicitudinilocum non relinquat.

Wanneer ik denk aan jouw genegenheid jegens de dochter van je broer, zelfs zachter dan de tederheid van een moeder, begrijp ik dat aan jou eerst het laatste moet worden bericht, opdat de genoten blijdschap niet een plaats overlaat voor ongerustheid.

erga fratris filiam                   knuffelstand

materna indulgentia             ablativus comparationis

quod est posterius                het laatste; dat Calpurnia herstellende is na de miskraam

nuntiandum [esse]                gerundivum necessitatis

praesumpta laetitia               de genoten blijdschap; dat Calpurnia nog leeft

sollicitudini                            ongerustheid; dat het toch nog verkeerd kan gaan

(ut) relinquat                         coniunctivus finalis

Quamquam vereor ne post gratulationem quoque in metum redeas, atque ita gaudeas periculo liberatam [eam esse], ut simul quod periclitata sit perhorrescas.

Maar ik vrees dat je na de vreugde ook naar angst terugkeert en hoewel je blij bent dat ze vrij is van gevaar, je toch tegelijkertijd ontdaan bent omdat ze in gevaar is geweest.

ne                                           na werkwoorden van vrezen: dat

metum                                   De vrees dat het toch niet goed af zal lopen met Calpurnia

(ne) redeas                             coniunctivus finalis

itaut + coni.                        hoewel … toch

(ita) gaudeas                          coniunctivus door ita ut

liberatam                               Vul aan: eam esse

quod + coni.                           omdat

(quod) sit                               coniunctivus geeft een subjectieve reden aan

(ut) perhorrescas                   coniunctivus door ita ut


 

Iam hilaris, iam sibi, iam mihi reddita incipit refici, transmissumque discrimen convalescendo metiri. Fuit alioqui in summo discrimine, (impune dixisse liceat) fuit nulla sua culpa, aetatis aliqua. Inde abortus et ignorati uteri triste experimentum.

Reeds vrolijk, reeds aan haarzelf, reeds aan mij teruggegeven begint zij op krachten te komen en de doorstane crisis te beoordelen aan de hand van het herstellen. Zij is overigens in het grootste gevaar geweest, (moge het geoorloofd zijn ongestraft te hebben gesproken), het is niet (door) haar eigen schuld, niet (door) een of andere schuld van de leeftijd geweest. Vandaar de miskraam en de droevige ervaring van een onbekende zwangerschap.

iam iam iam                    anafoor; versterkt de blijdschap dat ze herstelt is.

refici                                       infinitivus praes. pass.

metiri                                     infinitivus praes. pass.

convalescendo                       gerundium

transmissum t/m metiri        Als je heel ziek bent, realiseer je je dat vaak niet, en pas na de miskraam kwam Calpurnia erachter hoe erg het met haar gesteld was.

liceat                                      coniunctivus desiderativus

nulla sua t/maliqua              Kan zowel nominativus als ablativus zijn. De overheid wil graag dat we dit met een ablativus vertalen.

abortus                                  Kan zowel nominativus als genitivus zijn. De overheid wil graag dat we dit met een nominativus vertalen.

Proinde etsi non contigit tibi desiderium fratris amissi aut nepote eius aut nepte solari, memento tamen dilatum magis istud quam negatum, cum salva sit ex qua sperari potest. Simul excusa patri tuo casum, cui paratior apud feminas venia. Vale.

Bedenk daarom toch, ook al valt het niet aan jou ten deel het verlangen naar een verloren broer of met een kleinzoon van hem of met een kleindochter te verzachten, dat dit meer uitgesteld is dan ontzegd, omdat zij behouden is uit wie er gehoopt kan worden. Verontschuldig tegelijk het ongeluk aan jouw vader, voor wie vergiffenis meer gereed is bij vrouwen. Groetjes.

fratris amissi                          De vader van Calpurnia / broer van Hispulla was overleden, en Hispulla wil hem in haar kind zien.

memento                               imperativus

istud                                       Verwijst naar desiderium t/m solari

cum t/m potest                      Calpurnia leeft nog, en dus kan ze nog kinderen krijgen.

cui paratior t/m venia           Vergiffenis komt makkelijker voor bij vrouwen.

 

 

Romeinse kalender