Het land van Maas en Waal (B. Gal. 4.10)

Caesar is tijdens zijn veldtochten ook in Nederland geweest. Hij beschrijft ‘het land van Maas en Waal’ in De Bello Gallico.

Latijnse tekst

[10] Mosa profluit ex monte Vosego, qui est in finibus Lingonum, et parte quadam ex Rheno recepta, quae appellatur Vacalus, insulam efficit Batavorum, in Oceanum influit 2 neque longius ab Oceano milibus passuum LXXX in Rhenum influit. 3 Rhenus autem oritur ex Lepontiis, qui Alpes incolunt, et longo spatio per fines Nantuatium, Helvetiorum, Sequanorum, Mediomatricorum, Tribocorum, Treverorum citatus fertur et, 4 ubi Oceano adpropinquavit, in plures diffluit partes multis ingentibus insulis effectis, quarum pars magna a feris barbaris nationibus incolitur, 5 ex quibus sunt qui piscibus atque ovis avium vivere existimantur, multis capitibus in Oceanum influit.

1   Mosa Maas
    pro-fluo, fluere ontspringen
    mons Vosegus Vogezen; kleine bergketen in het oosten van Frankrijk
    Lingones, -um m stam in de buurt van het huidige Langres
    pars, partis f hier: arm, tak
    qui-dam, quae-dam, quod-dam een zeker(e)
    Rhenus Rijn
    Vacalus Waal
    ef-ficio, ficere, feci, factum hier: vormen, maken
    Batavi, -orum Bataven; stam die in Nederland woonde
    in-fluo, fluere vloeien, stromen in
2   Oceanus Oceaan
    mille passuum (Romeinse) mijl; ongeveer 1,5 km
3   Lepontiis vul aan: finibus
    Lepontii, -orum Lepontiërs; stam die in de Alpen bij het huidige St. Gotthard
    Alpes, -ium f Alpen
    Nantuates, -ium m stam die ten zuiden van het Meer van Genève leefden
    Helvetii, -orum Helvetiërs; Gallische stam in huidige Zwitserland.
    Sequani, -orum Sequanen; Gallische stam in het oosten van Frankrijk
    Mediomatrici, -orum stam die bij het huidige Metz (Noordoost-Frankrijk) leefden
    Triboci, -orum Triboken; stam die bij het huidige Straatsburg leefden.
    Treveri, -orum Treveren; stam die bij het huidige Trier (Duitsland) leefden.
    citatus snel(stromend)
    fertur vertaal: stroomt
4   adpropinquavit = appropinquavit
    dif-fluo, fluere zich verspreiden
    ferus wild
5   piscis, -is m vis
    ovum ei
    avis, -is f vogel
    vivo, vivere + abl. leven van, zich voeden met
    caput, -pitis n hier: monding

Vragen

  1. Geef een verklaring waarom de Romeinse namen van de rivieren zo lijken op de namen die we vandaag nog gebruiken.