Trappen van Vergelijking

Er zijn drie trappen van vergelijking (gradus comparationis):

• positivus�stellende trap mooi
• comparativus�vergrotende trap mooier
• superlativus�overtreffende trap het mooist

Comparativus

De comparativus wordt voor alle bijvoeglijke naamwoorden gevormd door de stam (gen. sing. min –ī voor groep 􀏅 of min –is voor groep 􀏆) te nemen, en daar –ior, gen. –ioris achter te plakken:

longus → longior, longioris

pulcher → pulchrior, pulchrioris

miser → miserior, miserioris

acer, acris, acre → acrior, acrioris

fortis → fortior, fortioris

felix, felicis → felicior, felicioris

Verbuiging

De comparativus wordt, in tegenstelling tot andere woorden uit groep 􀏆, als rex, regis verbogen.

(!) De nom. sing. n. gaat onregelmatig: daar wordt –ior vervangen door –ius:

 

 

Groep 3 onregelmatig      

	masculinum	femininum	neuter
sing. nom.	longior	longior	longius
gen.	longioris	longioris	longioris
dat.	longiori	longiori	longiori
acc.	longiorem	longiorem	longius
abl.	longiore	longiore	longiore
plur. nom.	longiores	longiores	longiora
gen.	longiorum	longiorum	longiorum
dat.	longioribus	longioribus	longioribus
acc.	longiores	longiores	longiora
abl.	longioribus	longioribus	longioribus
	langer

Vertaling

De comparativus (van longus) kan op vier manieren vertaald worden:

‘langer’ ‘nogal lang’ ‘te lang’ ‘langste’ (bij 􀏆 mensen/dingen)

‘dan’

Er zijn twee manieren om het woordje ‘dan’ te vertalen:

􀏅 quam Marcus est altior quam Lucius. Marcus is groter dan Lucius.

􀏆 ablativus comparativus Marcus est altior Lucio. Marcus is groter dan Lucius.

Superlativus

De superlativus wordt gevormd door de stam te nemen, en daar –issimus achter te plakken. Bij

woorden op –er wordt –rimus achter de nom. sing. geplakt:

(!) De superlativus wordt dus voor alle bijvoeglijke naamwoorden via groep 􀏅 (longus) vervoegd.

longus → longissimus

pulcher → pulcherrimus

miser → miserrimus

acer, acris, acre → acerrimus

fortis → fortissimus

felix, felicis → felicissimus

Verbuiging

 

verbuiging

	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig
sing. nom.	longissimus	longissima	longissimum
gen.	longissimi	longissimae	longissimi
dat.	longissimo	longissima	longissimo
acc.	longissimum	longissimam	longissimum
abl.	longissimo	longissima	longissimo
plur. nom.	longissimi	longissimae	longissima
gen.	longissimorum	longissimarum	longissimorum
dat.	longissimis	longissimis	longissimis
acc.	longissimos	longissimas	longissima
abl.	longissimis	longissimis	longissimis
	langst

􀏅 Er zijn zes bijvoeglijke naamwoorden op –ilis. In de superlativus wordt er bij hen achter de stam geen

–issimus, maar –limus geplakt (facilis → facillimus). Het betreft hier de volgend woorden: facilis

[makkelijk], difficilis [moeilijk], similis [gelijk], dissimilis [ongelijk], gracilis [slank] en humilis [nederig].

Vertaling

De superlativus (van longus) kan op twee manieren vertaald worden:

‘het langst’ ‘zeer lang’

De combinatie quam +superl. betekent ‘zo … mogelijk’ (quam longissimus [zo hoog mogelijk]).