Latijnse alfabet

Tegenwoordig gebruikt bijna elk land het Latijnse alfabet. Dit is ook het alfabet waarin deze tekst geschreven is.

De Romeinen gebruikten echter een iets andere versie dan het alfabet dat we nu kennen. Het alfabet was:

A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X Y Z

Een aantal opmerkingen:

1. De Romeinen gebruikten alleen maar hoofdletters. De kleine letters zijn pas in de middeleeuwen uitgevonden. In Latijnse teksten gebruiken wij bijna altijd gewoon kleine letters zoals we dat normaal in het Nederlands doen.
2. Er missen een aantal letters: de J, U en W.
   1. De I wordt als j uitgesproken voor een klinker, bijvoorbeeld iam als /jam/.
   2. De V wordt als u uitgesproken wanneer het tussen twee medeklinkers staat. Oorspronkelijk werd de V ook als w uitgesproken. Er bestond in het Latijn dus helemaal geen v-klank! Een Latijnse zin met alleen maar v's is echter lastig te lezen, daarom schrijven we Latijnse teksten gewoon met u's.
3. De K kwam nauwelijks voor in het Latijn, en werd veel vaker geschreven als een C of Q.
4. De Y en Z zijn geïmporteerd van het Griekse alfabet om leenwoorden te kunnen schrijven.

Klinkers en tweeklanken

De klinkers worden hetzelfde uitgesproken als in het Nederlands, met uitzondering van de u en y. De u wordt uitgesproken als /oe/, en de y als /uu/ (net als de Griekse upsilon).

Lange en korte klinkers

[...]

Uitspraak

Het Latijn wordt tegenwoordig niet meer gesproken. Vandaag de dag is de uitspraak van de meeste Latijnse woorden gebaseerd op de uitspraak in de kerk. Dit is echter niet de juiste uitspraak zoals de Romeinen dit gedaan hebben, maar eerder een soort Italiaanse uitspraak van Latijnse woorden.

De medeklinkers worden hetzelfde uitgesproken als in het Nederlands, met uitzondering van de c en de g. De c is altijd een /k/-klank, en de g wordt uitgesproken als de g in het woord goal. De v werd uitgesproken als een /w/.

De ch, ph en th worden als de c in het Engelse cat, p in power en t in top uitgesproken.

Hoe weten we wel over de Latijnse uitspraak? Er zijn meerdere bronnen, bijvoorbeeld de huidige uitspraak van Romaanse talen, woordgrappen en onomatopeeën (woorden die een klank nabootsen), spelfouten, en de overname van Latijnse woorden in andere talen.

In het Nederlands wordt bijvoorbeeld de naam Caesar uitgesproken als /see-sar/. Eigenlijk moet het dus zijn: /kaai-sar/. Dit komt ook overeen met de Griekse spelling van de naam, Καίσαρ.

Leestekens

De Romeinen gebruikten in het Latijn geen kleine letters, zoals hierboven is gezegd. Maar dat is niet alles: ze kenden ook geen leestekens, zoals punten, komma's en vraagtekens. Alles was dus een lange rits met woorden. Punten werden alleen gebruikt in afkortingen. In de Latijnse teksten voegen we wel deze leestekens toe. Het gebrek hiervan in de oorspronkelijke teksten verklaart het verschil in interpunctie tussen verschillende boeken en bronnen.