Genitivus absolutus

De genitivus absolutus (gen. abs.) is een constructie waarmee in het Grieks een bijwoordelijke bijzin gevormd kan worden. In het Nederlands komt deze zinsconstructie bijna niet voor. Een aantal voorbeelden zijn ‘IJs en weder dienende gaan we morgen naar de Efteling’ en ‘Ze gaan met vier, de volwassenen niet meegerekend.’

Genitivus absolutus betekent letterlijk ‘losgemaakte genitivus’ (Latijn absolvere ‘losmaken’), omdat het geen normale genitivus functie heeft maar als het ware is ‘losgemaakt’ van de zin. Het betekent dus niet dat het ‘absoluter’ of iets dergelijks is.

De genitivus absolutus wordt gekenmerkt door een naamwoord of een groep naamwoorden én een participium in de genitivus, die met elkaar congrueren. Daarbij staat er geen lidwoord voor het participium. De genitivus absolutus staat ook vaak aan het begin van een zin. De woordgroep die de genitivus absolutus vormt heeft verder geen functie in de zin: je kunt er een aparte bijzin van maken.

Een aantal voorbeelden in het Grieks staan hieronder onderstreept.

Τῶν ἀνδρῶν πολεμούντων αἱ γυναῖκες μόναι οἴκοι εἰσίν. – Terwijl de mannen oorlog voerenzijn de vrouwen alleen thuis.

Τοῦ δεσπότου κελεύσαντος οἱ δοῦλοι εἰργάζοντο. – Nadat hun meester het bevolen heeftzijn de slaven begonnen te werken.

De vertaling van de genitivus absolutus is met een bijwoordelijke bijzin. Het naamwoord of de groep naamwoorden wordt het onderwerp van die bijzin en het participium wordt de persoonsvorm.

De keuze voor het voegwoord dat gekozen kan worden is afhankelijk van de tijd van het participium:

• Het participium praesens en perfectum vertaal je gelijktijdig. Dit betekent dat de handeling die de participia beschrijven tegelijk met de handeling van de persoonsvorm van de hoofdzin plaatsvindt. Je vertaalt dit met het voegwoord ‘terwijl’.
• Het participium aoristus vertaal je voortijdig. Dit houdt in dat de handeling van het participium voor de handeling van de persoonsvorm in de hoofdzin heeft plaatsgevonden. Dit vertaal je met de voegwoorden ‘nadat’ of ‘toen’.
• Het participium futurum komt bijna nooit voor.

Daarnaast zijn er nog een aantal andere mogelijkheden die afhankelijk van de context beter passen voor de vertaling. Dit zijn de voegwoorden ‘omdat’ en ‘doordat’ (reden/oorzaak), ‘hoewel’ en ‘ook al’ (toegeving) of ‘als’ en ‘indien’ (voorwaarde). Deze mogelijkheden kunnen bij elke tijd voorkomen.

Griekse uitspraak van de dag